Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją
Kilka słów o depresji
23 lutego przypada Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją, chorobą której pierwsze epizody najczęściej pojawiają się w okresie dorastania. Depresja jest chorobą powszechną, bywa, że śmiertelną, może dotknąć każdego bez względu na wiek, popularność, liczbę znajomych na Facebooku, status materialny czy wyniki w nauce.
Dojrzewanie to czas dużych zmian i nowych wyzwań. To również czas pojawiania się dręczących pytań. Kim jestem?, Kim chcę w życiu być i co robić?, Czym jest dobro i zło?, Czy inni mnie akceptują? Nastolatki przestają być dziećmi, ale nie są jeszcze dorosłymi. Nie może zatem dziwić fakt, że w tym okresie życia nastrój może się pogarszać. Jeżeli pogorszenie nastroju dziecka utrzymuje się przez okres co najmniej 2 tygodni i przez większość dnia, to można domniemywać, że występują u niego objawy depresji.
Młodzież cierpiąca na depresję choruje trochę inaczej niż dorośli. Depresja u dorosłych przejawia się m.in. spowolnieniem ruchowym i smutkiem. U młodzieży często występuje dysforia, czyli połączenie smutku, złości i rozdrażnienia, co może manifestować się poprzez nieprzewidywalne wybuchy złości. Natomiast nadmierne spędzanie czasu przed komputerem czy telewizorem może wiązać się z brakiem energii do działania.
Jednym z pierwszych objawów odbieranych przez rodziców jako niepokojące jest zmiana zachowania dziecka. Młodzi ludzie chorujący na depresję m. in. zaczynają się gorzej uczyć, czasem wagarować, wdawać w kłótnie i pyskówki, izolować i płakać. Mogą również pojawić się problemy ze snem, a co za tym idzie trudnościami z wstaniem z łóżka i dotarciem na czas do szkoły. Niebezpieczeństwo dla chorych na depresję stanowi chęć poprawiania nastroju za pomocą różnego typu używek w tym alkoholu i narkotyków.
Choroba – w tym również depresja – dziecka wpływa na cały system rodzinny. Może spowodować wiele zmian w dotychczasowym sposobie funkcjonowania rodziny. Adaptacja do nowej sytuacji często powoduje, że rodzice i rodzeństwo czują zmęczenie, bezradność, lęk i złość, co może nasilać konflikty rodzinne, a w skrajnych przypadkach prowadzić nawet do rozpadu więzi emocjonalnej. Może się też zdarzyć, że choroba dziecka skonsoliduje rodzinę, która w obliczu wyzwania jakim jest choroba zjednoczy siły i będzie się wspierać.
Depresja w rodzinie jawi się niczym przybysz z odległej galaktyki, którego sposób bycia i wygląd zaskakują - nie wiemy jak wobec niego postępować, budzi lęk. Zdarza się, że pod wpływem lęku podejmujemy niewłaściwe decyzje. Decyzje te bywają odpowiedzią na wyobrażenia w naszej głowie, a nie na realną sytuację. Bywa, że szczera, spokojna rozmowa może wskazać przyczynę problemów dziecka i pomóc znaleźć odpowiednie rozwiązania. Często jednak fachowa konsultacja u lekarza psychiatry czy psychologa jest niezbędna ponieważ nawet najbardziej zaangażowani rodzice nie są w stanie postawić diagnozy i rozstrzygnąć czy niepokojące zachowania dziecka są objawem choroby czy jednym ze zdrowych etapów rozwojowych.
Zdarza się, że problemy emocjonalne dzieci stają się nieznośnym źródłem frustracji dla rodziców, którzy stając przed nowym wyzwaniem mierzą się z myślami o swojej niekompetencji wychowawczej, przypominają sobie o własnych trudnościach emocjonalnych, z którymi sobie nie radzą albo o których nie chcą pamiętać. W takiej sytuacji młody człowiek zamiast wsparcia, zrozumienia i poczucia bezpieczeństwa otrzymuje od swoich opiekunów przygniatającą dawkę poczucia winy. Myśli wówczas, że zawiódł rodziców, że jest ciężarem, i że jego problemy dla nikogo nie są ważne, że on sam nie jest ważny.
Drodzy Rodzice w rozmowach z dziećmi, które przeżywają problemy emocjonalne możecie:
- POWIEDZIEĆ, że widzicie niepokojące zmiany i spytać, czy jest coś w czym moglibyście pomóc,
- NIE ZNIECHĘCAĆ SIĘ – jeśli pierwsze próby kontaktu wywołają opór,
- STARAĆ SIĘ SPOKOJNIE WYSŁUCHAĆ – powstrzymać się od natychmiastowego dawania rad i rozwiązywania problemów,
- NIE BRAĆ DOSŁOWNIE WSZYSTKIEGO CO MÓWI DZIECKO – nawet jeśli krzyczy „Nienawidzę cię!” bo trudno mu sobie poradzić,
- NIE BAGATELIZOWAĆ I NIE UMNIEJSZAĆ PRZEŻYĆ DZIECKA - „Weź się w garść.”, „Czym ty się przejmujesz?”, „Ja w twoim wieku…”- to stwierdzenia, które mogą jedynie pogłębić niski nastrój i poczucie niezrozumienia,
- NIE PRÓBOWAĆ POCIESZAĆ – mówiąc: „Czas goi rany.”, „Jutro będzie lepiej.”, „Wszystko się ułoży.” możesz odnieść skutek odwrotny do pożądanego,
- NIE SKUPIAĆ SIĘ NA SWOIM NIEPOKOJU – mówiąc, „Przez ciebie zwariuję.”, „Z tobą to tylko są problemy.”, „Mam tego dosyć.” zmień na: „Widzę, że ci trudno.”, „Jestem z tobą”, „Spróbuję ci pomóc.”
Nie zapominajcie również o tym, że bardzo ważne jest, abyście:
- byli OBECNI w życiu Waszego dziecka – nie lekceważcie niepokojących objawów, ale nie wpadajcie w panikę, starajcie się zebrać jak najwięcej informacji, wyjaśnić sytuację,
- działali, jeśli coś Was niepokoi – sprawdźcie jak funkcjonuje wasze dziecko poza domem, porozmawiajcie z wychowawcą,
- nie zwlekali – skonsultujcie się ze specjalistą – jeśli u waszego dziecka zostanie zdiagnozowana depresja nie wpadajcie w poczucie winy (to nie pomaga). Skoncentrujcie się na współpracy i wypełnianiu zaleceń specjalistów.
BĄDŹCIE DOROŚLI – wasze dziecko potrzebuje wsparcia i Waszej mądrości. Czasami – bo choroba dziecka to bardzo trudny temat dla rodziców – możecie potrzebować terapii własnej, aby w pełni pomóc Waszemu dziecku.
PAMIĘTAJCIE O UŻYWANIU BARDZO WAŻNYCH, NIE TYLKO W CHOROBIE, SŁÓW:
Kocham Cię.
Jesteś dla mnie ważny/ważna.
Widzę, że przeżywasz trudne chwile.
Chcę ci pomóc, możesz na mnie liczyć.
Czasem więcej niż słowa może zdziałać przytulenie, obecność, nawet jeśli początkowo Twój nastolatek stawia opór.
PAMIĘTAJ! KAŻDY MA PRAWO PROSIĆ O POMOC.
www.forumprzeciwdepresji.pl
Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży 116 111
Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka 800 12 12 12